TEKNIK CANTUMAN BENIH DAN KISAHNYA (Pt. 2)

CANTUMAN BENIH TANAMAN adalah satu daripada proses pembiakan tampang (vegetative) bagi tumbuh-tumbuhan yang sesuai untuk dibiakan dengan cara mengambil sebahagian tunas dari pokok induk yang digabung dengan pokok anak benih penanti. Pembiakan ini dijalankan bagi mendapatkan anakbenih tanaman yang menyerupai ciri-ciri pokok induk yang baik seperti tahan penyakit, hasil yang tinggi, mudah diurskan dan sebagainya. Teknologi cantuman merupakan teknik pembiakan paling luas diamalkan oleh nurseri terutama untuk tanaman buah-buahan. Biasanya teknik cantuman adalah mudah, ringkas dan mempunyai peratus kejayaan yang tinggi membolehkan ia menjadi pilihan kepada pembiakbaka tanaman yang memerlukan kepakaran khusus. Walau pun nampak mudah akan tetapi jik atiada pengalaman dan pengetahuan selalunya peratus kejayaan didalam usaha membuat cabtuman kurang berjaya. Ada beberapa tanaman tertentu memberikan teknik cantuman sebagai kaedah paling baik untuk mendapatkan sumber anakbenih baru sama kualiti dengan pokok induknya. Bagi tumbuh-tumbuhan yang sering membiak melalui biji dilaporkan terdapat kelemahan yang telah dikenalpasti. Diantaranya ialah buah terhasil menerusi proses pendebungan selalunya memberikan hasil yang tidak lengkap. Di Malaysia diantara anakbenih yang selalu akan dilakukan cantuman adalah seperti pokok durian, rambutan, belimbing, mangga, bunga kertas dan beberapa tanaman hiasan lain. Perkara ini berlaku apabila pendebungaannya berlaku dihasilkan oleh debunga jantan dari pokok yang sama jenis tetapi bukan dari pokoknya sendiri. Biji dan seterusnya anak pokok yang terhasil dari kaedah ini tidak mempunyai sifat-sifat induknya yang asal. Selain dari itu pembiakan biji juga didapati tempoh matangnya (berbuah) adalah lebih panjang. Bagi mendapatkan benih yang baik dan mengikut kualiti pokok bakanya, teknik atau kaedah pembiakan tampang diamalkan. Artikel kali ini penulis ingin berkongsi maklumat dalam "Anim Agro Technology" mengenai beberapa kisah menarik tentang cantuman iaitu berdasarkan dari laporan media tempatan untuk dijadikan bahan bacaan dan rujukkan pembaca semua.

Kisah menarik bagaimana FRIM melaporkan agar 'Manggis dibiakkan guna biji benih cantuman' menarik untuk dikongsikan dan ditulis semula dari akhbar Harian Metro. Tanaman Manggis (Garcinia mangostana) ialah sejenis pokok buah-buahan tropika yang berasal dari Malaysia berdasarkan kepada nama dan pendaftarannya. Apa pun kebanyakan buah ini juga ada ditanam di Asia Tenggara dan sedikit di India, Sri Lanka, Australia, Brazil dan Amerika Tengah. Musim manggis seiring dengan musim durian iaitu musim pertama antara bulan Februari hingga Ogos dan musim kedua Oktober hingga Disember. Tanaman manggis dibiak menggunakan biji benih dan ada juga secara cantuman dilakukan oleh pengusaha nurseri dan petani tempatan. Penanaman melalui biji benih lazimnya akan memerlukan masa lima hingga lapan tahun untuk pokok tersebut berbuah. Manakala pembiakan secara cantuman pada manggis akan mula berbuah dalam masa empat tahun sahaja (lebih cepat). Pokok manggis memiliki batang yang tegak lurus, rendang dengan ranting atau dahan yang banyak serta daun yang lebat. Saya ada banyak menulis mengenai tanaman manggis dan mesta didalam blog ini untuk dijadikan bahan rujukkan pembaca semua. Bahagian batang pokok mengeluarkan resin atau getah yang berwarna kuning pekat.  Kulit buah manggis agak keras dengan diameter empat hingga 6 sentimeter. Isi buah manggis berwarna putih dan isinya berulas-ulas iaitu enam hingga tujuh ulas bergantung kepada saiz dan kematangan. Buah manggis enak dimakan segar dan isinya boleh dibuat jem dan minuman kesihatan atau jus. Kulit pokok atau kulit buah manggis yang dikeringkan, direbus dan airnya diminum bagi mengubati cirit-birit. Bahagian yang digunakan dalam perubatan tradisional ialah akar, daun, kulit pokok dan kulit buah. Benih manggis merupakan dantara benih buah-buahan tempatan yang sukar diperolehi dengan jumlah yang banyak untuk penanaman komersial.

Bagi tanaman cempedak dimana akhbar sama melaporkan 'Cantuman baji biak cempedak' adalah laporan menarik untuk ditulis semula dan dikongsikan kali ini. Pokok cempedak (Artocarpus chempeden) berasal dari kawasan Asia Tenggara iaitu Semenanjung Malaysia, Brunei, Indonesia dan pulau Papua. Bagaiana pun di Malaysia dilaporkan cempedak ditanam dengan meluas di Negeri Kedah dan Perak dimana ia telah menghasilkan buah tersebut secara bermusim dan dalam setahun selalunya hanya terdapat satu musim utama. Pembaca boleh mendapatkan beberapa artikel mengenai cempedak didalam blog ini dengan beberapa pautan yang sesuai untuk dirujuk (Sila klik disini), (Sila klik disini) dan banyak lagi. Biasanya kemuncak pengeluaran buah ialah pada Jun hingga Ogos dan November hingga Disember. Cempedak banyak manfaatnya iaitu isi buahnya kaya dengan zat gizi khususnya vitamin A. Buah cempedak yang biasanya boleh dimakan segar atau digoreng manakala biji buahnya boleh dimakan selepas direbus seperti biji nangka. Pokok cempedak boleh dibiakkan dengan beberapa cara iaitu cantuman mata tunas, cantuman baji dan cantuman sandingan. Tanaman cempedak ialah sejenis pokok besar dengan silara yang padat boleh mencapai ketinggian melebihi 15 meter dan mempunyai batang berbentuk silinder serta bulat iaitu di bahagian hujungnya. Biasanya pada permukaan kulit cempdeak ada tompok yang berwarna coklat sampai coklat tua. Seluruh bahagian batang, dahan dan ranting pokok mengeluarkan getah ketika dipotong. Buah cempedak berbentuk lonjong iaitu 20 hingga 35 cm panjang dan juga 10 hingga 15 cm lebar (Sila lihat foto disebelah). Buahnya berwarna kekuning-kuningan atau coklat ke oren/hijau dan dikelilingi duri yang lembut dan tidak tajam. Buahnya akan tergantung pada tangkai yang kuat dan gemuk. Setiap buah mengandungi biji berbentuk ginjal atau bentuk memanjang, bersaiz dua hingga tiga cm dan dilitupi isi yang berwarna oren kekuning-kuningan. Ia mengandungi 10 hingga 30 ulas isi, bergantung pada saiz buahnya. Tekstur buah cempedak sangat halus, enak dan rasanya sangat manis. Buahnya mengeluarkan getah berwarna putih apabila dipotong.

Tanaman Mangga (Mangifera indica) terus digalakkan penanamannya di Perlis dan Kedah dimana terdapat berita  'Peruntukan benih RM1.3 juta' didalam mempastikan kejayaannya untuk dikongsikan infonya dengan pembaca semua. Terkini dimana Jabatan Pertanian telah menyediakan senarai semakan tanaman mempelam (Mempelam Check) sebagai satu garis panduan untuk menguruskan tanaman buah-buahan itu mengikut sasaran yang ditetapkan. Setiap teknologi didalam 'Mempelam Check' utama perlu diikuti penanam untuk mendapat pertumbuhan baik dan penghasilan yang tinggi. Aktiviti pemantauan dan pemerhatian yang berterusan ke atas pokok dan status ladang dari segi pertumbuhan pokok, pengurusan tanah dan air, pembajaan, rumpai, musuh serta penyakit adalah penting untuk mengenal pasti masalah selain tindakan penyelesaian masalah. Sehubungan itu Jabatan Pertanian Negeri dan MADA yang membantu petani didalam mengusahakan tanaman mempelam Tobiar dimana ia turut mengesyorkan Mempelam Check membabitkan kawasan seluas ladang 42 hektar semenjak tahun 2002. Projek tanaman mempelam tobiar ini pada asalnya ditanam secara monoklon dengan klon Chokanan (MA224) dengan bilangan sebanyak 18,059 pokok. Dilaporkan kini kapasiti bilangan pokok sedia ada ialah 11,078 pokok membabitkan 10,970 pokok mempelam Chokanan sementara 108 pokok Harumanis (MA128). Kos keseluruhan pembangunan ladang mempelam membabitkan peruntukan RM1.3 juta diman kawasan ini adalah sebagai ladang nukleus yang berperanan sebagai pusat pemindahan teknologi tanaman mempelam dan latihan amali kepada usahawan serta peladang Kawasan MADA. Pengeluaran buah mempelam yang bermutu tinggi ini untuk pasaran segar selain untuk membekalkan bahan mentah untuk pemprosesan produk industri asas tani (IAT) berasaskan mempelam. Antara keperluan asas untuk mendapat hasil yang banyak dan bermutu tinggi ialah klon cepat berbuah, hasil banyak, mempunyai isi menarik dan boleh dipelbagai guna sama ada untuk dimakan segar atau diproses. Bagi pengeluaran komersial, kualiti benih perlu diberi perhatian apabila anak benih pokok cantuman atau baji digunakan. Pokok penanti dan mata tunas yang diperoleh hendaklah diambil dari sumber yang sah, induk terpilih dan disahkan ketulenannya. Peserta projek yang hendak menanam pokok secara kecil-kecilan boleh menyediakan baka sendiri dengan memberi perhatian kepada pemilihan benih, kaedah membuat cantuman dan penyemaian benih. Sistem tanaman yang betul adalah titik permulaan untuk pengurusan tanaman yang baik. Amalan pembajaan penting bagi memastikan pertumbuhan pokok mempelam baik kerana pokok sihat memerlukan zat nutrien mencukupi dan pada masa yang tepat. Aktiviti utama seperti pemangkasan yang betul dapat membentuk pokok yang cantik dan menambah ranting pengeluaran buah. Ia bagi membentuk struktur pokok yang kuat dan seimbang selain memudahkan pengurusan pokok yang sempurna serta mendedahkan dahan kepada cahaya matahari. Amalan pemangkasan boleh dimulakan apabila pokok mempelam mencapai usia satu tahun. Selain itu, pembalutan buah perlu dilakukan untuk meningkatkan kualiti dan menghindarkan serangan lalat buah.  Artikel ini dibahagikan kepada dua (2) segmen iaitu Part 1 dan Part 2 yang perlu dibaca bersama. Semuga artikel ini mempu memberi info berguna kepada semua pembaca blog anim agro technology kali ini. Wasallam!!!.

TEKNIK CANTUMAN... PENTING DIKATAHUI...

PEMBIAKAN TANAMAN... INDUK DI IKUTI...

PERLU KEMAHIRAN... BARULAH MENJADI...

BENIH DIJAMIN... TANAMAN BERKUALITI...

By,

M Anem,

Senior Agronomist,

Precint 11, Putrajaya,

WP Putrajaya,

Malaysia.

(23 JamadilAkhir 1443H).

SELAMAT HARI MERDEKA KE 65,

'KELUARGA MALAYSIA TEGUH BERSAMA'.