BAHAYA DAUN BETIK

DAUN BETIK (Carica papaya) merupakan bahagian penting dalam komponen pokok betik selain daripada bahagian buah, bunga, batang, akar dan sebagainya (Sila lihat foto diatas). Pucuk betik juga sering dijadikan ulam yang enak dimakan setelah dicelur dengan air panas dan dicicah dengan sambal belacan. Pokok betik ditanam di Malaysia sebagai salah satu jenis tanaman buah-buahan yang penting selain daripada buah nanas, tembikai dan sebagainya untuk pasaran domestik dan eksport. Ia juga diantara jenis buah tidak bermusim yang sering dijadikan sebagai 'pencuci mulit; di hitel-hotel. Kandungan bahan 'papain' didalam betik amat penting dalam industri. Dalam media tempatan beberapa hari yang lalu telah timbul kenyataan oleh pihak tertentu bahawa daun pokok betik mengandungi bahan kimia yang didakwa  merbahaya iaitu naham 'Cyanogenic glycoside' yang boleh menyebabkan kegagalan fungsi hati, buah pinggang dan jantung, dan seterusnya menyebabkan kematian.  Bahan ini dikenali dengan Cyanogenic glycosides atau ''bad sugar'' adalah merupakan bahan kimia yang terdapat di dalam sekurang-kurangnya 2,000 spesis tumbuhan dan ada antaranya yang digunakan sebagai makanan seperti ubi kayu, badam, biji-bijian, bunga cengkih, rebung buluh, buah-buahan berkernel seperti aprikot, pic, plum, ceri dan lain-lain. Bahan kimia ini juga dilaporkan terkandung di bahagian yang berlainan seperti di akar, ubi, daun, selaput biji, biji, buah dan lain-lain. Bagi pokok betik pula, ianya terdapat di dalam buah, biji, daun dan akar. Cyanogenic glycosides adalah bahan kimia yang digunakan oleh tumbuhan-tumbuhan tersebut sebagai pertahanan dalam menghadapi serangan serangga perosak atau haiwan pemakan daun. Oleh itu penulis blog sadar dimana secara semulajadi, kandungan cyanogenic glycosides ini lebih tinggi pada pokok betik muda berbanding pokok betik matang. Ini adalah bagi memastikan pokok muda mampu terus hidup. Artikel subuh Ahad ini dalam "Anim Agro Technology" saya menulis mengenai bahaya daun betik seperti banyak dibincangkan dalam media tempatan tidak lama dulu untuk dijadikan bahan rujukkan dan bacaan.

Dalam daun betik bahan Cyanogenic glycosides perlu bertindakbalas dengan enzim beta-glucosidase untuk tujuan menghasilkan hydrogen cyanide. Proses ini selalunya berlaku apabila terdapat serangan perosak pada tanaman betik. Rujukan dari jurnal saintifik menunjukkan bahawa pokok betik tergolong dalam kumpulan ''weak cyanogenesis'' iaitu tumbuhan yang akan menghasilkan hydrogen cyanide dalam kuantiti yang sedikit (terdapat 0.02 mg cyanide di dalam empat (4) helai pucuk daun betik dan jumlah ini berkurangan apabila daun itu bertambah matang). Dos cyanide yang paling rendah untuk memudaratkan manusia adalah sebanyak 1 mg bagi setiap kg berat badan. Oleh itu bagi seseorang yang mempunyai berat badan sebanyak 60 kg, 12,000 helai daun betik perlu diambil pada satu masa untuk mengakibatkan keracunan akut. Kajian keselamatan yang telah dijalankan oleh pihak Institut Penyelidikan Perubatan Malaysia (Malaysia Institute for Medical Research, IMR), di mana dos tertinggi sebanyak 2000 mg bagi setiap kg berat badan juga telah diuji di dalam haiwan makmal. Dalam kajian ini didapati tiga jenis cara pengambilan telah digunakan iaitu satu dos sahaja, satu dos setiap hari selama 28 hari dan satu dos setiap hari selama 90 hari. Hasil kajian didapati tiada kesan sampingan didapati pada buah pinggang, hati dan jantung. Keputusan ujian pada darah adalah normal. Kajian khusus ke atas hati (kajian hepatotoksiti) juga adalah normal. Kajian klinikal oleh pihak IMR terhadap jus daun betik di dalam pesakit denggi (denggi tidak berdarah dan denggi berdarah kelas satu) dimana ia menunjukkan bahawa pengambilan sebanyak 30ml (dua sudu besar) jus daripada dua (2) daun betik matang setiap hari iaitu selama tiga hari menaikkan jumlah platelet. Kenaikan platelet ini hanyalah salah satu dari pelbagai proses yang berlaku di dalam pesakit yang menghidapi demam denggi. Kajian masih lagi berjalan berkaitan kegunaan jus daun betik bagi demam denggi. Pihak KKM tidak menyediakan jus daun betik di hospital-hospital kerajaan.

Dalam penelitian lanjut dimana Pihak Berkuasa Kawalan Dadah (PBKD), KKM juga ada mendaftarkan produk-produk yang mengandungi daun betik (folium carica papaya) dengan indikasi seperti kesihatan umum. Produk-produk ini didaftarkan di bawah kategori produk tradisional. Produk-produk di bawah kategori ini dinilai daripada segi kualiti, keselamatan dan tuntutan untuk kegunaan tradisional mengikut kriteria-kriteria yang telah ditetapkan oleh PBKD sebelum produk tersebut didaftarkan. Terdapat juga kenyataan oleh pihak tertentu yang mendakwa makanan tambahan berasaskan herba boleh dijadikan penawar demam denggi. Pada masa ini, indikasi atau tuntutan yang dibenarkan untuk produk tradisional adalah mengikut kegunaan ramuan/formulasi produk tersebut secara tradisional yang dirujuk dari rujukan farmakopeia ubat tradisional. Tuntutan terapeutik tidak dibenarkan untuk produk-produk di bawah kategori ini kerana produk-produk tersebut tidak menjalankan kajian klinikal untuk menyokong tuntutan terapeutik. Walau bagaimanapun, jika sesuatu produk tradisional atau herba ingin membuat tuntutan terapeutik, kajian klinikal yang lengkap serta menepati piawaian antarabangsa perlu dijalankan terhadap produk tersebut supaya bukti-bukti tuntutan tersebut dapat dinilai dari segi keberkesanan dan keselamatan oleh PBKD. Sehingga kini, belum ada sebarang produk tradisional atau suplemen kesihatan yang didaftarkan dengan PBKD untuk merawat demam denggi.

Dalam satu kenyataan media dilaporkan dimana  Kementerian Kesihatan masih menjalankan kajian berhubung kegunaan jus daun betik sebagai penawar demam denggi, kata Ketua Pengarahnya, Datuk Dr Noor Hisham Abdullah. Beliau berkata kajian klinikal oleh Institut Penyelidikan Perubatan (IMR) terhadap jus daun betik bagi pesakit denggi (denggi tidak berdarah dan denggi berdarah kelas satu) menunjukkan pengambilan 30 mililiter (ml) atau dua sudu besar jus daripada dua daun betik matang setiap hari, selama tiga hari menaikkan jumlah platelet. Katanya, peningkatan platelet ini hanya satu daripada pelbagai proses yang berlaku dalam pesakit yang menghidap demam denggi. Kajian masih lagi diadakan berkaitan kegunaan jus daun betik bagi demam denggi. Pihak kementerian juga tidak menyediakan jus daun betik di hospital kerajaan. Dr Noor Hisham berkata demikian mengulas kenyataan oleh pihak tertentu bahawa daun pokok betik mengandungi bahan kimia yang berbahaya iaitu 'cyanogenic glycoside' yang boleh menyebabkan kegagalan fungsi hati, buah pinggang dan jantung dan seterusnya menyebabkan kematian. Menurutnya lagi pokok betik tergolong dalam kumpulan 'cyanogenesis' lemah iaitu yang menghasilkan hidrogen sianida dalam kuantiti sedikit (terdapat 0.02 miligram (mg) sianida dalam empat helai pucuk daun betik dan jumlah ini berkurangan apabila daun itu bertambah matang). Biasanya dos sianida paling rendah untuk memudaratkan manusia adalah sebanyak satu mg bagi setiap kilogram (kg) berat badan. Jika seseorang yang mempunyai berat badan 60 kg memerlukan 12,000 helai daun betik pada satu masa untuk mengakibatkan keracunan. Terkini  IMR sudah menjalankan beberapa kajian keselamatan dengan mengenakan dos tertinggi 2,000 mg bagi setiap kg berat badan diuji dalam haiwan makmal.  Dalam kajian ini dijalankan kepada tiga jenis cara dalam pengambilan digunakan iaitu satu dos sahaja, satu dos setiap hari selama 28 hari dan satu dos setiap hari selama 90 hari, hasilnya didapati tiada kesan sampingan ke atas buah pinggang, hati dan jantung. Keputusan ujian darah pula adalah normal sementara kajian khusus ke atas hati (kajian hepatotoksiti) juga adalah normal. Beliau memaklumkan Pihak Berkuasa Kawalan Dadah (PBKD) kementerian juga telah mendaftarkan produk-produk yang mengandungi daun betik (folium carica papaya) di bawah kategori produk tradisional. Sehingga kini Dr Noor Hisham berkata belum ada sebarang produk tradisional atau suplemen kesihatan yang didaftarkan dengan PBKD untuk merawat demam denggi.

Dalam kes lain media melaporan "Daun betik lebih bawa mudarat" oleh MyMetro dimana daun betik bukan penawar demam denggi, malah boleh juga menyebabkan kegagalan hati, jantung dan buah pinggang sekali gus membawa maut kepada yang mengamalkan pemakanan daun itu. Ahli Farmasi dan Homeopati Prof Dr A Krishnan berkata dimana kebanyakan pesakit demam denggi di negara ini diberikan daun betik kononnya boleh mengubati penyakit terbabit dengan lebih cepat dan berkesan (Sila lihat foto disebelah). Hakikatnya selalunya mereka tidak juga mengetahui bahawa daun betik tiada khasiat, malah boleh menyebabkan pesakit menghidap pelbagai penyakit lain seterusnya berisiko maut. Mereka sudah membuat kajian mengenai penggunaan daun betik sebagai penawar demam denggi dan hasilnya tumbuhan itu tidak membantu, malah berbahaya kepada kesihatan kerana kandungannya mempunyai ‘cyanide’ yang berperanan seperti racun. Oleh itu, penggunaan daun betik perlu dihentikan serta-merta kerana menjadikan pesakit demam denggi bertambah teruk, malah sistem imunisasi turut terganggu. Sementara itu orang ramai perlu menitik berat mengenai pengambilan makanan yang berkhasiat dan memenuhi nutrisi badan. Orang ramai dinasihatkan tidak mengambil sebarang makanan yang boleh memudaratkan kesihatan walaupun ia adalah daripada turun temurun kerana kesannya boleh dilihat dalam jangkamasa panjang apabila seseorang sentiasa sakit dan menghidap penyakit kronik. Semuga artikel ini memberi info terbaik kepada semua pembaca blog anim agro technology kali ini. Wasallam!!!...

DAUN BETIK ...DIDAKWA MERBAHAYA...

CYGONIC GLYCOCIDE...DIDALAMNYA...

PERLU DIPERIKSA... KESAN OLEHNYA...

MEMBACA ARTIKEL DAPAT ILMUNYA...

By,

M Anem,

Senior Agronomist,

Jalan Padi Ria, Bandar Baru UDA,

Johor Bahru, Johor,

Malaysia.

(7 Muharram 1440H).