KELEDEK - KHASIAT DAUN DAN SAJIAN

KELEDEK (Impomea batatas) merupakan sejenis tanaman kontan dari keluarga Convulvulaceae yang kaya dengan zat Karbohiderat dan Vitamin A. Bagi mendapatkan hasil tinggi, ubi keledek memerlukan keadaan panas yang berpanjangan iaitu sekurang-kurangnya 3 bulan. Ia dapat hidup dengan subur sekiranya mendapat cukup kelembapan tetapi tidak tahan kepada keadaan air yang bertakung. Jika ia ditanam di tanah yang agak basah dan lembab, biasanya ubi segar yang dihasilkan tidak empuk isinya. Namun tanaman keledek kurang tahan terhadap keadaan cuaca kemarau. Tanah yang paling sesuai ialah tanah gembur berpasir, mengandungi banyak bahan organik dan kadar penyerapan air yang baik. Tanah yang terlalu berpasir akan menyebabkan ubi yang dihasilkan berbentuk memanjang. Tanah liat juga kurang sesuai kerana kekurangan bahan organik dan tidak gembur untuk pertumbuhan ubi yang optima. Ia juga sesuai ditanam ditanah gambut yang telah matang dan mempunyai sistem perparitan yang baik. Penelitian penulis daripada lawatan teknikal dan pengalaman peribadi menujukkan terdapat beberapa varieti keledek yang telah didaftarkan didalam 'National Listing'. Bagaimana pun didapati dilapangan penulis blog hanya jumpa dua (2) jenis keledek yang sangat popular ditanam dikalangan petani di Malaysia iaitu Keledek Gendut (MSP 94) dan juga Keledek Cina. Pada beberapa buku rujukkan ada menyatakan ubi keledek boleh dibahagikan kepada 2 kategori iaitu UBI JENIS BERAIR dan sejenis lagi ialah UBI JENIS KERING. Jenis Ubi Berair adalah dimana ubi ini akan menjadi lembut apabila di rebus atau digoreng dan lazimnya jenis ini mempunyai kulit yang berwarna merah dan mampu memberikan hasil yang tinggi. Contoh jenis ubi berair adalah seperti Keledek Cina. Jenis Ubi Kering adalah jenis keledek yang tidak mudah lembut apabila direbus atau digoreng. Jenis ini lazimnya mempunyai kulit yang berwarna putih walau pun hasilnya agak kurang seperti varieti Keledek Gendut. Terdapat 10 jenis keledek yang boloeh kita tahu di Malaysia iaitu Keledek 57 Tainung, Keledek Banting, Keledek Biru Jepun, Keledek Biru Johor, Keledek CH Purple, Keledek CH Red, Keledek Guan, Keledek Hao Pao/ Kuala Bikam, Keledek Indonesia dan Keledek Jalomas. Ramai diantara kita yang saya percaya, tidak berapa kenal akan varieti-varieti ini. Oleh itu mari kita lihat foto varieti keledek ini agar dapat kenal akan rupanya. Artikel kali ini saya menulis khasiat dan sajian keledek ddalam blog "Anim Agro Technology" untuk bacaan dan rujukkan pembaca.

Khasiat ubi keledek memang telah dikaji semenjak dulu dimana ia memang kaya dengan karbohiderat. Selain daripada bahagian umbisinya, daun keledek juga sering diambil sebagai makanan sayuran yang enak. Daun ubi keledek yang telah diproses menjadi makanan ringan yang berkhasiat sebagai snek (Sila lihat foto disebelah). Keledek biasanya digunakan dalam masakan sebagai hidangan petang dalam bentuk gorengan atau kuih seperti lepat, kuih talam, inti karipap, bingka dan sebagainya. Bagaimanapun daun ubi keledek yang kaya dengan nutrisi biasanya dibuang begitu saja atau dijadikan makanan ternakan. Kajian oleh beberapa institusi penyelidikan dan universiti menunjukkan daun keledek kaya dengan polifenol, lutein, vitamin A dan B, kalsium serta zink. Laporan menunjukkan di negara ini, walaupun ubi keledek ditanam dengan meluas tetapi banyak yang tidak diketahui mengenai tanaman ini. Pegawai Penyelidik MARDI iaitu Dr. K Jeevan berkata kandungan nutrisi bagi daun keledek setara dengan sayuran yang dibeli di pasar. Tambahan pula kos daun keledek adalah amat murah memandangkan daun keledek merupakan bahan sampingan tanaman keledek. Perkara ini membolehkan masyarakat mendapatkan nutrisi dengan kos yang lebih rendah. Kajian ke atas kandungan bahan Polifenol dan ciri anti radikal dilakukan bagi mencari punca sumber antioksidan semulajadi sebagai makanan berfungsi dan nutraseutikal. Sayuran berdaun seperti daun keledek mempunyai kelebihan dituai beberapa kali setahun menjadikannya mudah dipasarkan.

Dr. Jeevan seterusnya ada menambah, kandungan bahan antioksidan dan polifenol yang tinggi berbanding sayuran lain dapat memberikan pilihan kepada pengguna mendapatkan sayuran berkhasiat pada harga yang murah. Selain itu daun ubi keledek yang mengandungi bahan semulajadi boleh membantu untuk mengurangkan pergantungan kepada bahan sintetik import yang digunakan dalam pembangunan produk makanan. Jika daun keledek digunakan sebagai sayuran bermakna daun yang biasanya dibuang boleh menjadi sumber ekonomi kepada pekebun kecil. Ini bakal memberikan kesan yang besar kepada sektor pertanian dan makanan selain pembukaan lebih banyak ladang keledek manakala pengeluar makanan akan dapat mengurangkan kos bahan mentah. Bahan aktif dalam daun keledek sesuai digunakan sebagai bahan untuk snek berkhasiat dan tepung dalam pembuatan roti dan mi. Penulis suka membeli dan memetik daun keledek untuk dicelur dan dimakan dengan sambal tumis dan nasi putih. Daun keledek juga enak dimasak lemak dengan labu dan dimakan waktu tengahari. Daun keledek muda yang lembut juga enak dimasak air (bening) dan dimakan dengan ikan masin dan sambal belacan.

Keledek boleh dimasak dengan pelbagai cara dan menu yang sesuai mengikut citarasa. Mempelbagaikan sajian keledek cara tradisional dan moden boleh dirujuk dalam buku resepi masakkan atau kini tekan pada telefon dan lamanweb sahaja. Sebagai contoh resepi daging goreng keledek dengan sos perang sudah tidak asing lagi dalam proses menyediakannya kerana ia boleh dirujuk dalam internet (Sila lihat foto disebelah). Antara menu dan resepi daripada keledek seperti Baked Ubi Keledek, Bingka Keledek, Pengat Keledek, Abok-abok Keledek, Mee Udang Keledek, Daigaku Umo (Makanan Jepun berasaskan keledek), Pengat Keledek Bersagu, Cakar Ayam, Keledek Goreng, Cucur Badak Keledek, Kuih Keria Keledek, Bebola Ubi Keledek dan Triffles. Kesemua makanan berasaskan keledek ini memeng tidak asing lagi kepada rakyat Malaysia terutama kuih keria keledek, keledek goreng )dimakan dengan sambal kicap) dan juga Cucur Badak Keledek. Penulis blog kali ini paparkan resepi membuat Cucur Badak Goreng selepas membuatnya sendiri dirumah. Bahan-bahan diperlukan adalah 2 cawan ubi keledek yang perlu direbus dan lecek, 1 biji telur, 1/2 sudu baking powder dan tepung secukupnya. Bahan lain adalah minyak untuk menggoreng dan sedikit garam. Membuatnya amat mudah, ringkas dan cepat. Cara-cara membuatnya dengan memasukkan ubi, baking powder, telur dan garam ke dalam mangkuk. Tambah tepung sedikit demi sedikit dan diuli sehingga tak melekat di tangan. Kemudian dibuat bulat-bulat kecil seperti bola pingpong mengikut kehendak kita. Bola bulat kecil ini kemudian digoreng dalam minyak panas sehingga perang dan kemudian diangkat dan toskan minyak. Enak dimakan semasa suam panas dan ianya memang mengenyangkan.  Wasallam!!.

DAUN KELEDEK... HIJAU WARNANYA...

PUCUK KELEDEK...DIMAKAN ENAKNYA...

HARGA MURAH.. BERKHASIAT PULA...

RESEPI KELEDEK... PELBAGAI JENISNYA...

By,

M Anem,

Senior Agronomist,

Pasar Tani Mega,

UTC Kuantan, Kuantan,

Pahang, Malaysia.

(28 Muharam 1438H)