Klon Rambutan di Malaysia

Rambutan (Nephelium lappaceum) merupakan sejenis buah-buahan yang dipercayai berasal dari Malaysia dan Indonesia dari keluarga Sapotaceae. Rambutan adalah sejenis buah-buahan tropika bermusim yang digunakan untuk penghasilan makan segar dan diproses. Terdapat seluas 26,946 hektar tanaman rambutan di Malaysia pada tahun 2011 dengan anngaran pengeluaran hasil sebanyak 86,085 metik tan. Kawasan utama penanaman rambutan di malaysia seperti di Kelantan, Johor, Terengganu, Pahang dan Kedah. Penanaman rambutan secara aktif dijalankan sekitar hujung tahun 1970'an dan awal tahun 1980'an didalam program AID (Agriculture Input Diversification Program) Jabatan Pertanian yang membekalkan benih rambutan klon kepada petani diseluruh negara dan memang berjaya. Artikel kali ini saya berminat menulis dalam "Anim Agro Technology" mengenai 62 jenis varieti atau klon rambutan yang telah didaftarkan dengan Jabatan Pertanian semenjak tahun 1933 daripada beberapa buku rujukkan dan lawatan saya kebeberapa pusat dan stesyen pertanian.

Pokok Rambutan merupakan pokok saka yang mampu hidup hingg mencapai ketinggian 20 meter dan hidup sehingga 25 tahun. Saya dapati pokok durian yang ada di Malaysia kebanyakannya ditanam secara dusun campuran dan terdapat disekiling rumah di kampong tradisional. Terdapat beberapa kebun yang menanam rambutan seara tanaman tunggal. Bunga lazim dikeluarlan pada bulan Mac-Julai dan musim mennuai rambutan dari Julai sehingga November setiap tahun. Pokok rambutan menpunyai dahan yang rimbun dan berbuah dibahagian hujung dahan atau ranting. Bunga rambutan banyak dan didebungakan oleh agen pendebungaan seperti kelulut, lebah, semut dan lain-lain serangga.

Antara klon yang popular di tanam dan mendapat permintaan petani dan pemborong adalah Rambutan R156 (Mas gading Muar - kuning), R170 (Deli Cheng), R 191 (Rong Rien atau Anak Sekolah ), R193 (Deli Baling) dan beberapa klon lagi. Kebanyak klon yang ditanam adalah mempunyai ciri-ciri seperti bentuk buah yang besar, manis, lekang, isi yang tebal dan agak tahan lama. Pengalaman saya yang mempunyai beberapa pokok rambutan (Mas Gading dan Deli Cheng) mendapati bahawa pasaran untuk rambutan agak bermasaalah semasa musim utama pennuaian dimana harga boleh dikatakan terlalu rendah. Kadang-kadang buah rabutan Mas gading masak dan kering diatas pokok sahaja. Masyarakat muda masa kini terutama yang tinggal di bandar tidak begitu gemar makan rambutan lagi tidak seperti masa saya budak di kampong dulu.

Berikut adalah 62 klon rambutan di Malaysia yang telah didaftarkan kepada jabatan Pertanian Malaysia untuk pengetahuan bersama:-

1. Rambutan Clones : R1 (Penang No 1/Red Bead 1) ; 1.12.1933 ; Penang

2. Rambutan Clones : R2 (Penang No 2/Read Bead 2) : 1.12.1933 ; Penang

3. Rambutan Clones : R3 (Gula Batu / Penang No 3 / Ping Thing Cheng) ; 1933 ; Penang
4. Rambutan Clones : R4 (Ya Tow /Penang No 4) ; 1933 ; Penang

5. Rambutan Clones : R5 (Ooi Chew) ; 1933 ; Penang

6. Rambutan Clones : R6 ; Hoey Chew Cheng/ Penang No 6 ; 1933 ; Penang

7. Rambutan Clones : R7 ; Twa Liap Thoe /Penang No 7 : 1933 ; Penang

8. Rambutan Clones : R8 ; Big Red ; 1933 ; Penang

9. Rambutan Clones : R9 : Tan Poh Cheng /Penang No 9 ; 1933 ; Penang

10. Rambutan Clones : R10 ; Klang No 1 ; 25.11.1933 ; Klang, Selangor

11. Rambutan Clones : R11 ; no local name ; 1933 ; Klang Selangor

12. Rambutan Clones : R12 ; no local name (LN) ; 1933 ; Goh Hock Huat ; Klang, Selangor

13. Rambutan Clones : R30 ; no LN ; 1933 ; DOA : DOA Selama, Perak

14. Rambutan Clones : R61 ; No LN ; 1936 ; DOA : DOA Task Gelugor Penang

15. Rambutan Clones : R68 ; Chang san No 1 ; 1938 ; Bentong, Pahang

16. Rambutan Clones : R81 ; Ho Kew 1 ; No LN ; 1939 ; Bentong Pahang

17. Rambutan Clones : R84 ; No LN ; 1939 : Bentong Pahang

18. Rambutan Clones : R86 ; No LN : 1939 ; Singapura

19. Rambutan Clones : R99 ; No LN ; 1939 Owner Mr Low Tan : Triang, Pahang

20. Rambutan Clones : R132 ; No LN ; 1940 ; DOA ; Selama, Perak

21. Rambutan Clones : R133 ; No LN ; 1940 ; DOA ; Dinding, Perak

22. Rambutan Clones : R134 ; No LN ; 1943 ; Owner Boey Koh Chong ; Singapore

23. Rambutan Clones : R136 ; No LN ; 1947 ; Owner Hashim Hj Saleh ; Btg Padang, Perak

24. Rambutan Clones : R137 ; No LN ; 1949 ; Owner DOA ; Gajah Mati, Perak

25. Rambutan Clones : R138 ; No LN ; 1949 ; Owner Yap Kan Seng : Baling, Kedah

26. Rambutan Clones : R139 ; No LN ; 1949 : Owner DOA ; unknown origin

27. Rambutan Clones : R141 ; No LN ; 2.2.1941 ; Owner Semik Hj Ismail : Kg Gajah, Perak

28. Rambutan Clones : R153 ; Bunga Mawar ; 1951 ; Owner Arifin Musa ; Kedah

29. Rambutan Clones : R154 ; No LN ; 1954 ; Owner Kolop Manas ; K. Kangsar, Perak

30. Rambutan Clones : R155 ; No LN ; 1955 ; Owner DOA ; Serdang, Slangor

31. Rambutan Clones : R156 ; Gading Mas : Owner Ng Ah Kow ; Muar , Johor

32. Rambutan Clones : R57 ; Telok anson 4 : 1959 ; Owner Siew Sin ; Perak

33. Rambutan Clones : R159 ; No LN ; 1957 ; Owner Hj Hamid Bakar ; Alor Setar , Kedah

34. Rambutan Clones : R160 ; Khaw Thaw Bak ; 1970 ; Unknown owner ; Penang

35. Rambutan Clones : R161 ; Lee Long ; 1970 ; Owner Lee Long : Serdang Baru, Selangor

36. Rambutan Clones : R162 ; Oh Haek ; 1970 ; Owner unknown ; Penang

37. Rambutan Clones : R163 ; PJ ; 1970 ; Unknown owner ; Petaling Jaya , Selangor

38. Rambutan Clones : R164 ; No Local name : 1970 ; Trong, Perak

39. Rambutan Clones : R167 ; Chai Tow Cheng ; 1970 ; unknown owner ; unknown origin

40. Rambutan Clones : R168 ; Che Embong ; 1970 ; Owner unknown ; Kelantan

41. Rambutan Clones : R169 ; Lychee ; 17.6.1970 ; Owner Pertab Singh ; Sg Buloh, Selangor

42. Rambutan Clones : R170 ; Deli Cheng ; 17.6.1970 ; Owner Pertab Singh ; Sg Buloh, Selangor

43. Rambutan Clones : R171 ; Sik 1 ; 1972 ; Owner DOA ; Sik, Kedah

44. Rambutan Clones : R172 ; Taiping 1/ Small Red ; 1973 ; Owner Sudin Don ; Taiping, Perak

45. Rambutan Clones : R173 ; Taiping 2/ Yellow Flesh ; 1973 ; Owner Sudin Don ; Taiping, Perak

46. Rambutan Clones : R174 ; Taiping 3 / gading Merah ; 1973 ; Owner Sudin Don ; Taiping, Perak

47. Rambutan Clones : R 175 ; Taiping 4/ Large Red ;1973 ; Owner Sudin b Don ; Taiping, Perak

48. Rambutan Clones : R176 ; Taiping 5/ gading kuning 1973 ; Owner Sudin b Don ; Taiping, Perak

49. Rambutan Clones : R177 ; Taiping No 6 ; 1973 ; Owner Sudin b Don ; Taiping, Perak

50. Rambutan Clones : R178 ; Taiping 7 ; 1973 ; Owner Teoh Swee Lee ; Taiping, Perak

51. Rambutan Clones : R181 ; Taiping 10 ; 1973 ; Owner Teoh Swee Lee ; Taiping, Perak

52. Rambutan Clones : R183 ; Sik No 2 ; 1980 ; Sik, Kedah

53. Rambutan Clones : R184 ; Rambutan Thai ; 1973 ; Thailand

54. Rambutan Clones : R185 ; Lekang Nyior ; 1980 ; Gurun, Kedah

55. Rambutan Clones : R186 ; Titi Teras ; 1980 ; Gurun , Kedah

56. Rambutan Clones : R187 ; Rapiah ; 1981 : Indonesia

57. Rambutan Clones : R188 ; Acheh Lebak Bulus ; 1981 ; Indonesia

58. Rambutan Clones : R189 ; UKM ; 1981 ; Bangi Selangor

59. Rambutan Clones : R190 ; Binjai ; 1981 ; Indonesia

60. Rambutan Clones : R191 ; Rong Rien / Anak Sekolah ; 1.6.1981 ; Unknown owner ; Thailand

61. Rambutan Clones : R192 ; Ganja ; 1986 ; Pendang , Kedah

62. Rambutan Clones : R193 ; Deli Baling ; 10.7.1971 ; Owner Ayob A Rahman : Baling, Kedah

(YANG BERTANDA BIRU ADALAH KLON POPULAR)

Klon Rambutan yang disenaraikan diatas merupaka satu koleksi yang perlu di pelihara dalam Gene Bank Kebangsaan untuk tujuan penyimpanan janaplasma, gene dan juga pembiakbakaan pada masa akan datang. Banyak lagi klon-klon rambutan yang masih belum didaftarkan untuk tujuan kajian dan penyelidikan. Kita belum dengar klon-klon baru rambutan di hasilkan melalui penyelidikan. Mungkin faktur pasaran dan ekonomi buah rambutan kurang menarik berbanding dengan tanaman-tanaman lain menjadikan industri rambutan semakin kurang popular. Setiap tahun dibangkitkan 'market glood of rambutan' dan masaalah harga yang rendah serta permintaan tempatan yang tidak menentu. Usaha untuk memproses buah durian seperti di Thailand atau buah rambutan melalui 'minimal process' perlu di usahakan. Diharap industri tanaman rambutan tidak akan terus malap pada masa akan datang.

BALIK KAMPONG...TANAM RAMBUTAN...

KLON DI PILEH....MESTI YANG DISYORKAN...

MAS GADING, ANAK SEKOLAH...DAN DELI BALING...

MAKAN RAMBUTAN...KENA BATUK UBATKAN...

By,

M Anem
DOA Muar, Jalan Kamariah,

Muar, Johor,

Malaysia
(Mantan AO Daerah Muar selama 5 tahun)